Sık Sorulan Sorular

Köme ve pestil yüksek enerji ve besin değeri içeren gıdalardır. Protein, karbonhidrat ve doğal yağlar bakımından zengin olmasının yanı sıra bazı vitamin ve mineralleri de barındırır.

Protein; insan vücudunun temel yapı taşı olan protein bağışıklık sistemini ayakta tutar ve hastalıklara karşı koruma sağlar. Bununla birlikte sinir sistemi, iskelet sistemi ve kas dokusunun büyük bir kısmını oluşturur, enzim ve hormonların oluşumu için gereklidir. Son olarak hücre yenilenmesini sağlar. Protein tüketimi insan sağlığı için hayati önem taşır.

Karbonhidrat; vücudun temel enerji kaynağı olan karbonhidrat sağlıklı bir insanın günlük enerji ihtiyacının %55 ila 60’ını karşılar. Sindirimi kolay ve hızlıdır. Özellikle beyin ve sinir sisteminin temel yakıtı olan karbonhidrat grubu besinler kolesterolü dengeler ve kalsiyumun emilimini sağlar.

Doymamış Yağlar; doymamış yani bitkisel yağlar, bağışıklık sistemini güçlendirir. Kalp ve damar yolu hastalıkları, kanser ve diyabet riskini azaltır.

Vitaminler; köme ve pestilde bol miktarda bulunan vitaminler A, B, D, E ve K vitaminleridir. Bu vitaminler sinir sistemi, bağışıklık sistemi, iskelet sistemi, kas dokusu ve hormon oluşumu için hayati önem taşıyan vitaminlerdir. Yeteri kadar tüketilmemesi durumunda bağışıklık sistemi zayıflar, vücut hastalıklara karşı savunmasız hale gelir, kaslar ve kemikler güçsüzleşir.

Mineraller; pestil potasyum, kalsiyum, bakır , çinko, kükürt ve magnezyum bakımından oldukça zengin bir besin kaynağıdır. Bu mineraller enzimlerin yapısına katılarak hormon oluşumunu sağlar. Bunun yanında bağışıklık sistemi ve sinir sistemi için gereklidir.

Gümüşhanemizde ve Kırıklı köyünde bulunan dut ağaçlarından, mevsiminin en taze dutları toplanır. Özenle elekten geçirilerek, dutlar temizlenir ve kazanlara konur. Annelerimizden öğrendiğimiz yöntemlerle tamamen katkısız olarak dutlar kaynatılır. Kaynamaya başladığında, üzerindeki tortusu alınır. Dutun çiğ tadı gidip, rengi kızarana kadar kazanlarda kaynatılır. Bu işlem yapılırken, dutun tamamen dağılmasına izin verilmez ve suyu güzel olması içinde fazla karıştırılmaz. Kaynama işleminin ardından, dut ve su süzdürülerek diğer bir kazana alınır. İyice süzülene kadar bekletilir. Kazana alınan dut suyu, tekrar kaynatmak için ateşe konur. Bu işlem tamamen doğal duttan yapılır, içine herhangi bir şey konmaz. Çocukluğumuzun tadı damağımızda kalan o dut pekmezini yaklaşık 15 dakika daha kaynattıktan sonra, afiyetle yemeniz için hazır hale getiririz. Siz ve sevdiklerinize de bu özlediğiniz lezzeti yöresinden yemenin hazzı kalır.

Yöremizden toplanan doğal kuşburnu ve kızılcıklar taze ya da kurutulmuş şekilde rendelenerek ya da ezilerek kaynatılması ve püre durumuna getirilmesiyle ev yapımı leziz marmelatlar oluşur.Reçelden daha çok kaynatılır ve suyunu daha çok çeker. Dolayısıyla akışkanlığı reçele göre daha azdır.

Çiçek balı dendiğinde akla gelen yerlerin başında Gümüşhane’de 137 endemik bitki türünün ve 427 çeşit ballı bitkinin bulunduğu Kelkit vadisidir. Bu vadide organik arıcılık yapılmaktadır. Bizler de bu lezzetti size ulaştırmak için Gümüşhane’nin Organik Çiçek Balı üreten sertifikalı tek firması olan ‘YB Organik Bal’ ile çalışmaktayız. Organik çiçek balı dendiğinde akla gelen diğer bir yer de Erzurum’da doğallığın, sadeliğin, saflığın adresi olan yaylalar ve o yaylalarda açan binbir renkte çiçeklerdir şüphesiz. Arıların Erzurum’un yüksek yaylalarında doğal olarak yetişen yüzlerce çeşit çiçek nektarlarından elde ettiği ve enzimlerle karıştırarak içeriğini zenginleştirdiği Erzurum yayla çiçek balını ‘Apaydın Arıcılık’ la kovanındaki lezzetiyle evlerinize taşıyoruz.

Gümüşhane yöremizde köylerimizin kendi yetiştirdiği ineklerimizin taptaze ve lezzetli sütünden yapıyoruz. Protein ve yağ değerleri yüksek sütlerini kullanarak gerçek tereyağı elde ediyoruz. Elde ettiğimiz tereyağını soğutuyor ve vakumluyoruz. Tereyağımız, en az %80 süt yağı içerir ve hiçbir şekilde tuz veya katkı maddesi ihtiva etmez. Tereyağımız yöremizin taptaze ve lezzetli sütlerinden üretildiği için tadı ve yoğunluğu tam kıvamındadır, süt kokusu üzerindedir.

Lor peyniri sütten değişik yöntemlerle hazırlanan hafif aromalı, düşük kalorili çok besleyici bir süzme peynir çeşididir. Geleneksel peynirlerimizden olan lor son zamanlarda sağlıklı diyetlerin ayrılmaz parçaları olarak sıklıkla önerilmektedir. Taze peynir olan lor bol miktarda protein içermenin yanı sıra temel besin öğelerini de yapısında barındırmaktadır. Spor ve diyet yapanların, kilo kontrolünde olanların hem tok kalarak sağlıklı kilo verebileceği hem de ihtiyaç duyduğu değerli proteinleri alacakları bir peynir çeşididir. Çocukların beslenmesi için de çok önemli olan bu peyniri, anneler çocuklarına ev yapımı reçellerimizle süsleyerek verebilirler. Lor peynirinin 100 gramında 700 mg kalsiyum, 650 mg fosfor bulunuyor. Türk Gıda Kodeksine göre 100 gramı günlük kalsiyum ihtiyacınızın % 90’nını karşılar.

”Pekmez, pestil ve cevizli sucuk enerji kaynağıdır, kansızlık, halsizlik, zayıflık ve ishale iyi gelir. Pekmez, pestil, ceviz ya da fıstıktan yapılan muska, üzüm şırası, cevizli sucuk, üzüm şırası ve bulgurdan yapılan tarhana vazgeçilmez enerji kaynağıdır. Bu ürünler yüksek oranda ve sindirim gerektirmeyen şeker içermesi ve hızla kana geçmesi nedeniyle enerji kaynağıdır. Hızlı enerji sağlaması bu ürünleri yoğun aktivite içinde olan sporcular, gençler ve ağır işçiler için ideal enerji kaynağı konumuna getirmektedir. Ayrıca demir, kalsiyum, fosfor, potasyum, magnezyum ve lif içeriği açısından zengin oldukları için bu gıdalar kansızlığın giderilmesi ve tansiyonun düzenlenmesinde etkilidir.”

Gaziantep Üniversitesi
Mühendislik Fakültesi
Gıda Bölümü Öğretim Üyesi
Prof. Dr. Mehmet Öner.